แนวปฏิบัติที่ดี การแปรรูปผลมัลเบอร์รี่ งาขี้ม้อนและลูกต๋าว”
หมู่บ้าน ห้วยโก๋น ตำบล ห้วยโก๋น
อำเภอ เฉลิมพระเกียรติ จังหวัด น่าน รหัสไปรษณีย์ ๕๕๑๓๐
สังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต ๓๗
โทรศัพท์ ๐๕๔-๖๙๓๕๓๓ โทรศัพท์สาร ๐๕๔-๖๙๓๕๓๓
เว็บไซต์ www.mpcs.ac.th
ชื่อ-สกุล ผู้เสนอผลงาน ๑. นางธิดา เสมอใจ โทรศัพท์มือถือ ๐๘๗-๑๘๐๓๗๓๑
๒. นางสาวอัมพร สินสวัสดิ์ โทรศัพท์มือถือ ๐๘๖-๓๗๐๖๙๔๘
๓. นายภานุเดช เอกจิต โทรศัพท์มือถือ ๐๘๘-๒๒๔๙๙๔๐
๔. นางสาวนภัสกร ม่วงมา โทรศัพท์มือถือ ๐๖๑-๓๒๐๙๑๗๐
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
บทคัดย่อ
โรงเรียนมัธยมพระราชทานเฉลิมพระเกียรติ เป็นโรงเรียนในโครงการพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ตั้งอยู่บนพื้นที่สูงและถิ่นทุรกันดาร ผู้ปกครองนักเรียนประกอบอาชีพเกษตร มีฐานะยากจนไม่นิยมให้บุตรหลานเรียนต่อในระดับสูง นักเรียนบางคนประสบปัญหาทางด้านเศรษฐกิจต้องออกโรงเรียนกลางคัน นักเรียนส่วนใหญ่ยังขาดทักษะพื้นฐานในการทำงาน จากสภาวะปัญหาดังกล่าวทางโรงเรียนจึงได้ตระหนักถึงการที่จะต้องเตรียมความพร้อมด้านวิชาชีพให้กับนักเรียนด้วยการจัดการศึกษาที่มีหลักสูตรที่รองรับความต้องการของนักเรียน ผู้ปกครอง ชุมชน ตลาดแรงงาน เหมาะสมกับบริบทและสภาพพื้นที่ของโรงเรียนตลอดจนสามารถช่วยเหลือชุมชนได้ด้วยในเวลาเดียวกัน
“การแปรรูปผลมัลเบอร์รี่ งาขี้ม้อนและลูกต๋าว” จัดทำขึ้นเพื่อปลูกฝังหลักเศรษฐกิจพอเพียงให้กับผู้เรียน เกิดการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริงส่งเสริมทักษะด้านอาชีพ นำความรู้ไปใช้ประโยชน์ได้จริง และปลูกฝังค่านิยมการอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมอย่างสันติสุข รักถิ่นฐานบ้านเกิดและมีจิตสาธารณะต่อชุมชน
ผลจากการจัดกิจกรรมตาม“โครงการแปรรูปผลมัลเบอร์รี่ งาขี้ม้อนและลูกต๋าว” ปรากฏว่า กิจกรรมการเรียนการสอนดังกล่าว ช่วยส่งเสริมและฝึกทักษะอาชีพให้กับนักเรียน สามารถบูรณาการความรู้หลักเศรษฐกิจพอเพียงสู่การปฏิบัติจริง บรรเทาและช่วยเหลือชุมชนในเรื่องของสินค้าทางการเกษตรที่ล้นตลาด การดำเนินงานประสบความสำเร็จและได้รับการยอมรับจากชุมชน และหน่วยงานต่างๆ จนได้เป็นรับเชิญไปเป็นตัวแทนนำเสนอผลงานในระดับจังหวัดและระดับชาติ
ความสำคัญของผลงาน
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานได้กำหนดยุทธศาสตร์ในการพัฒนาคุณภาพผู้เรียนในทุกระดับชั้น ให้ตระหนักถึงความสำคัญและเตรียมความพร้อมด้านวิชาชีพให้ผู้เรียนทุกระดับการศึกษา โดยมุ่งเน้นให้ผู้เรียนรู้จักตนเอง สำรวจความสนใจ ความถนัด และมองเห็นเส้นทางชีวิตในอนาคต เพื่อวางแผนในการศึกษาต่อ หรือเข้าสู่ตลาดแรงงานได้อย่างมีคุณภาพ และได้ร่วมมือกับหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนเพื่อเตรียมคนให้มีทักษะและศักยภาพสอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงานด้านทักษะฝีมือ ด้านร่างกายและจิตใจ ด้านลักษณะนิสัยในการทำงาน ให้สามารถก้าวสู่โลกการศึกษาและอาชีพได้อย่างมีคุณภาพตามความต้องการในการพัฒนาประเทศสู่ประชาคมอาเซียน
โรงเรียนมัธยมพระราชทานเฉลิมพระเกียรติ เป็นโรงเรียนในโครงการพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี เปิดสอนตั้งแต่ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑-๖ ตั้งอยู่บนพื้นที่สูงและทุรกันดาร เป็นโรงเรียนประจำพักนอน ส่วนใหญ่เป็นนักเรียนชนเผ่า ผู้ปกครองนักเรียนประกอบอาชีพเกษตร มีฐานะยากจนไม่นิยมให้บุตรหลานเรียนต่อในระดับสูง นักเรียนบางคนประสบปัญหาทางด้านเศรษฐกิจต้องออกโรงเรียนกลางคัน และจากการประเมินความถนัดทางด้านอาชีพของนักเรียนพบว่า นักเรียนส่วนใหญ่ยังขาดทักษะพื้นฐานในการทำงาน จากสภาวะปัญหาดังกล่าวทางโรงเรียนจึงได้ตระหนักถึงการที่จะต้องเตรียมความพร้อมด้านวิชาชีพให้กับนักเรียนด้วยการจัดการศึกษาที่มีหลักสูตรอย่างหลากหลายเพื่อเป็นทางเลือกให้กับนักเรียนได้เลือกเรียนตามความถนัดและความสนใจ ตามความต้องการของนักเรียน ผู้ปกครอง ตลาดแรงงาน เหมาะสมกับบริบทและสภาพพื้นที่ของโรงเรียน
จากการศึกษาโครงการสร้างป่า สร้างรายได้ตามพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ของอำเภอเฉลิมพระเกียรติจังหวัดน่าน ได้มีการส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกผลมัลเบอร์รี่ (ผลหม่อน) และงาขี้ม้อนเป็นจำนวนมากรวมทั้งยังมีลูกต๋าว (ลูกชิด) ซึ่งที่เป็นพืชที่ขึ้นตามป่าที่มีความชื้นสูง หรือตามริมแม่น้ำลำธารและพบมากในป่าเขตจังหวัดน่าน พืชท้องถิ่นเหล่านี้ในฤดูกาลเก็บเกี่ยวมีราคาตกต่ำ ไม่มีตลาดรองรับ แต่จากการศึกษาเอกสารทางวิชาการทำให้ทราบว่า ผลมัลเบอร์รี่ (ผลหม่อน) มีสารช่วยต้านอนุมูลอิสระและยับยั้งการเจริญเติบโตของไวรัสและแบคทเรีย ส่วนงาขี้ม้อนเป็นพืชท้องถิ่นที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงเป็นแหล่งกรดไขมันโอเมกา-๓ และลูกต๋าว (ลูกชิด) สามารถนำลูกอ่อนมาประกอบเป็นอาหารหวานได้ ดังนั้น โรงเรียนจึงได้ส่งเสริมให้นักเรียนนำ ผลมัลเบอร์รี่ (ผลหม่อน) และงาขี้ม้อนและลูกต๋าว (ลูกชิด) มาแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าและสามารถเก็บรักษาในระยะเวลานานได้โดยผ่านกระบวนการเรียนรู้ตามแนวหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสร้างอาชีพ สร้างผลิตภัณฑ์ที่สามารถจำหน่ายได้จริง มีรายได้จริง โดยนักเรียนจะได้เรียนรู้ทั้งกระบวนการและการปฏิบัติจริง จนชำนาญแล้วสามารถเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้สู่ชุมชนได้
วัตถุประสงค์
- เพื่อให้นักเรียนสามารถนำผลผลิตในท้องถิ่นมาแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้า
- เพื่อให้นักเรียนมีทักษะพื้นฐานทางอาชีพตามความถนัดและความสนใจเพื่อเป็นพื้นฐานใน
การศึกษาต่อหรือประกอบอาชีพในอนาคต - เพื่อให้นักเรียนมีเจตคติที่ดีต่ออาชีพสุจริตตามแนวทางหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
- เชิงปริมาณ
- เชิงคุณภาพ
สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคม มีจิตสำนึกรักบ้านเกิดและมีจิตสาธารณะต่อชุมชน
กระบวนการดำเนินการ- นักเรียนได้นำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง
- นักเรียนได้ฝึกทักษะอาชีพด้านการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากผลผลิตในชุมชนและนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน
- นักเรียนสามารถทำงานร่วมกับผู้อื่น บูรณาการความรู้เผยแพร่สู่ชุมชน มีจิตสาธารณะต่อชุมชน
การเผยแพร่
- การเผยแพร่การจัดกิจกรรมผ่านทางเว็บไซต์ www.mpcs.ac.th ของโรงเรียน
- ร่วมจัดนิทรรศการเผยแพร่กิจกรรมในงานออกหน่วยบำบัดทุกข์บำรุงสุขประชาชน ในวันที่ ๒๔ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๙ ณ ที่ว่าการอำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน
- ร่วมจัดนิทรรศการแลกเปลี่ยนเรียนรู้นำเสนอผลงาน บริษัทสร้างการดี ระดับภูมิภาค (โครงการเรียนสุจริต) ระหว่าง วันที่ ๒๑-๒๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ ณ โรงเรียนเชียงใหม่ภูคำ จังหวัดเชียงใหม่
- ร่วมจัดนิทรรศการแลกเปลี่ยนการเรียนรู้นำเสนอผลงาน บริษัทสร้างการดี ระดับชาติ (โครงการเรียนสุจริต) ระหว่าง วันที่ ๒-๕ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๐ ณ โรงเรียนเอวาน่า กรุงเทพมหานคร
ปัจจัยความสำเร็จ
- นักเรียนรักการเรียนรู้ มีความขยันหมั่นเพียรในการปฏิบัติกิจกรรม
- คณะครูและบุคลากรในโรงเรียนร่วมกันขับเคลื่อนและอำนวยความสะดวกในการจัดกิจกรรม
- ผู้บริหารให้การสนับสนุนให้คำปรึกษา ขับเคลื่อนกิจกรรม ส่งเสริมให้กำลังใจ
- ชุมชนมีส่วนร่วมในการถ่ายทอดความรู้ด้านภูมิปัญญาให้กับโรงเรียน
- สภาพแวดล้อมและบริบทของชุมชนเอื้อต่อการจัดกิจกรรม
- มีหน่วยงานของรัฐ เอกชนและองค์กรส่วนท้องถิ่นให้การสนับสนุน เช่น
-องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยโก๋น สนับสนุนจัดสรรพื้นที่สำหรับจัดจำหน่ายผลิตภัณฑ์ของนักเรียน ณ ตลาดชายแดนห้วยโก๋น อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน
-วิทยาลัยเทคนิคน่าน สนับสนุนดูแลด้านหลักสูตรในการจัดการเรียนการสอนและนิเทศติดตามการจัดการเรียนการสอน
- Thungchang Coffee Hab อำเภอทุ่งช้าง และร้านกาแฟภูพยัคฆ์ สาขาอำเภอเฉลิมพระเกียรติ
ปัญหาและอุปสรรค
- นักเรียนบางคนขาดความประณีตในการทำงานบางครั้งอาจทำให้สินค้ามีการชำรุดเสียหาย
- ระบบการขนส่งผลิตภัณฑ์สู่ชุมชนในตัวเมืองยังมีปัญหาในเรื่องของการสินค้าล่าช้า เนื่องจากระยะทางจากโรงเรียนมัธยมพระราชทานเฉลิมพระเกียรติ ถึง จังหวัดน่าน เป็นระยะทาง ๑๔๐กิโลเมตร
- ในช่วงแรกของการเรียนการสอนที่นักเรียนยังไม่มีความชำนาญ ครูผู้สอนต้องคอยให้คำชี้แนะและดูแลอย่างใกล้ชิด
- จัดระบบการกระจายสินค้าให้มีคุณภาพและประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์ผ่านสื่อต่างๆให้มากขึ้น
- ดำเนินกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง
- ปรับปรุง พัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีความแปลกใหม่ หลากหลายและคงมาตรฐานให้มีคุณภาพ
- มีโครงการหรือกิจกรรมในการขยายความรู้สู่ชุมชนมากขึ้นและเชิญชวนให้ชุมชนจัดตั้งกลุ่มผลิตสินค้าร่วมกัน
- ประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์และจัดหาตลาดให้มีความหลากหลายมากขึ้น สำหรับรองรับผลิตภัณฑ์ของนักเรียนและชุมชน
เอกสารอ้างอิง
สำนักงานวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ.(๒๕๕๘).แนวทางการจัดการศึกษาโครงการจัดการเรียนการสอนด้าน
พาณิชยกรรม สาขาธรกิจค้าปลีก.กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์สหกรณ์การเกษตร.
สำนักบริหารงานมัธยมศึกษาตอนปลายสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ.(๒๕๕๘).แนวทางการจัดทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ ๒๑ ที่เน้น
สมรรถนะทางสาขาวิชาชีพ.กรุงเทพฯ.
สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ.หลักการทรงงานใน
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว.กรุงเทพฯ.
นายแพทย์เกษม วัฒนชัย.ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงกับความเข้มแข็งในโรงเรียน.กรุงเทพฯ : ธนธัชการ
พิมพ์จำกัด.
มติชนออนไลน์. “ต๋าว พืชเฉพาะถิ่นนครน่าน หนึ่งของดีแปรรูปได้“. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.matichon.co.th. [๒๔ ธ.ค.๒๐๑๗].
