ชื่อผลงาน ต้นกล้าเยาวชนสู่ป่าชุมชนที่ยั่งยืน
ประเภทที่ ๑ ด้านที่ ๔
การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
โรงเรียนมัธยมพระราชทานเฉลิมพระเกียรติ อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน
สังกัด
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต ๓๗
โทรศัพท์ ๐๕๔-๖๙๓๕๓๓ ๐๕๔-๖๙๓๕๓๓
เว็ปไซต์ http://mpcs.ac.th
ชื่อ-สกุล ผู้นำเสนอผลงาน
นางสาวชนิตา ศรีเรือง โทรศัพท์ ๐๙๓๑๓๐๙๕๗๖ E-mail yimphy@gmail.com
นางอิสริยาภรณ์ ปรังการ โทรศัพท์ ๐๙๓๒๖๑๖๘๙๐ E-mail krukluay29@gmail.com
นางสาวชนัญชิดา อุปจักร์ โทรศัพท์ ๐๖๑๔๑๕๓๕๓๙ E-mail supansakak@gmail.com
บทคัดย่อ
แนวปฏิบัติที่ดี
ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่อง ต้นกล้าเยาวชนสู่ป่าชุมชนที่ยั่งยืน
เป็นการจัดกิจกรรมที่สอดคล้องกับแผนพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร
ตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
ของโรงเรียนมัธยมพระราชทานเฉลิมพระเกียรติ อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน
มีวัตถุประสงค์เพื่อ ๑. เพื่อสนองพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ ๒. เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีจิตอาสาในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ๓. เพื่อให้นักเรียนตระหนักถึงความสำคัญในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ๔. เพื่อให้นักเรียนสามารถถ่ายทอดความรู้ด้านอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและขยายผลลงสู่ชุมชน ๕. เพื่อให้เกิดความร่วมมือในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติระหว่างโรงเรียนและชุมชน กลุ่มเป้าหมายได้แก่ ครูและนักเรียนในโรงเรียนมัธยมพระราชทานเฉลิมพระเกียรติ
ร้อยละ ๘๕ และนักเรียนมีจิตอาสาในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยมีรูปแบบการดำเนินการตาม
Model โรงเรียน
ซึ่งได้มีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบ่งเป็น ๓ ด้าน คือ รู้จัก รู้รักษ์ พิทักษ์ป่า
โดย ด้านที่ ๑ รู้จัก ได้แก่ กิจกรรมกล้าเล็กในป่าใหญ่ ด้านที่ ๒ รู้รักษ์ ได้แก่ กิจกรรม ๑ รักษ์ กิจกรรมกลับใจ Story และกิจกรรมจิตอนุรักษ์
และด้านที่ ๓ พิทักษ์ป่า ได้แก่ กิจกรรมร้อยรักษ์สู่ชุมชน
จากการดำเนินงานที่ผ่านมา ทางโรงเรียนมัธยมพระราชทานเฉลิมพระเกียรติได้สนองพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้
โดยการก่อตั้งกลุ่มเยาวชนจิตอาสาพารักษ์ป่าน่านขึ้น เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีจิตอาสาในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
และให้นักเรียนตระหนักถึงความสำคัญในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยนักเรียนได้เรียนรู้จากสภาพปัญหาป่าไม้ในเขตพื้นที่อำเภอเฉลิมพระเกียรติ
ผ่านกิจกรรมกล้าเล็กในป่าใหญ่ แล้วนำไปสู่การจัดกระบวนการเรียนรู้เพื่อหาแนวทางในการป้องกันและแก้ไขปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมในอำเภอเฉลิมพระเกียรติ
โดยเริ่มจากตัวนักเรียนก่อนจึงเกิดเป็นกิจกรรม ๑ รักษ์ จากนั้นนักเรียนสามารถถ่ายทอดความรู้ด้านอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
และขยายผลลงสู่ชุมชนผ่านกิจกรรมกลับใจ Story กิจกรรมจิตอนุรักษ์
ซึ่งทำให้เกิดความร่วมมือในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
ระหว่างโรงเรียนและชุมชน ในกิจกรรมร้อยรักษ์สู่ชุมชน
ความสำคัญของวิธีปฏิบัติที่ดี
จากสถานการณ์ป่าไม้ของจังหวัดน่านในปัจจุบันที่มีปริมาณลดลงอย่างต่อเนื่อง
ดังปรากฎในรายงานสรุปผลการวิจัยเบื้องต้น
การสูญเสียและการฟื้นฟูป่าไม้ในจังหวัดน่านจากข้อมูลของสำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดน่าน
พบว่าพื้นที่ป่าถูกบุกรุกและทาลายไปแล้วถึง ๑,๗๔๓,๗๑๖.๔๒ ไร่ คิดเป็นร้อยละ ๒๖.๘๔
ของพื้นที่ป่าไม้ทั้งหมด ผลการวิเคราะห์ภาพถ่ายดาวเทียมพบว่า ๘๘๒,๗๖๔ ไร่
หรือร้อยละ ๕๐.๖๓ของการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ในพื้นที่ป่าไม้เป็นการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์
(มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง,๒๕๕๙) และไม่มีการปลูกป่าเพื่อทดแทน
ซึ่งในเขตพื้นที่อำเภอเฉลิมพระเกียรตินั้นนับเป็นพื้นที่หนึ่งที่ได้รับผลกระทบจากการบุกรุกทำลายพื้นที่ป่าดังกล่าว โดยสภาพพื้นที่ส่วนใหญ่ของอำเภอเป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อน
มีอากาศอบอุ่น พื้นที่ทั้งหมดตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าดอยภูคาและป่าผาแดง
ซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำของแม่น้ำน่าน
ปัจจุบันในเขตพื้นที่นี้นับว่าเป็นแหล่งต้นน้ำที่สำคัญของชาวจังหวัดน่าน ดังนั้น ทางโรงเรียนมัธยมพระราชทานเฉลิม พระเกียรติจึงได้เล็งเห็นความสำคัญของปัญหาดังกล่าว
ทางโรงเรียนจึงต้องการปลุกจิตสำนึกเพื่อรณรงค์ให้เยาวชนในเขตพื้นที่เกิดความตระหนักในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติขึ้น
จึงได้จัดตั้งแกนนำจิตอาสาของนักเรียนขึ้นตามโครงการเยาวชนจิตอาสาพารักษ์ป่าน่าน
ซึ่งให้เยาวชนในเขตพื้นที่เป็นผู้สร้างจิตสำนึกการรักษาป่าในโรงเรียน
และขยายผลลงสู่ชุมชนทั้งอำเภอเฉลิมพระเกียรติขึ้น
ทั้งนี้การจัดทำโครงการจะทำต่อเนื่องในระยะยาว
เพื่อให้นักเรียนและคนในชุมชนร่วมกันตระหนักถึงความสำคัญในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
และเพื่อเป็นการช่วยเพิ่มพื้นที่ป่าไม้ในเขตอำเภอเฉลิมพระเกียรติได้
วัตถุประสงค์ของการดำเนินงาน
๑. เพื่อสนองพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้
๒. เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีจิตอาสาในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
๓. เพื่อให้นักเรียนตระหนักถึงความสำคัญในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
๔. เพื่อให้นักเรียนสามารถถ่ายทอดความรู้ด้านอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
และขยายผลลงสู่ชุมชน
๕. เพื่อให้เกิดความร่วมมือในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติระหว่างโรงเรียนและชุมชน
เป้าหมายของการดำเนินงาน
เชิงปริมาณ ครูและนักเรียนในโรงเรียนมัธยมพระราชทานเฉลิมพระเกียรติ ร้อยละ ๘๕
เชิงคุณภาพ นักเรียนมีจิตอาสาในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
กระบวนการดำเนินงาน
กระบวนการดำเนินงานตามแนวปฏิบัติ
เรื่องต้นกล้าเยาวชนสู่ป่าชุมชนที่ยั่งยืน มีรูปแบบการดำเนินการตาม Model โรงเรียน
M
- Management คือ
การบริหารจัดการ การดำเนินงานโดยการทำงานร่วมกันเป็นทีม ทั้งผู้ บริหาร ครู นักเรียนและชุมชน
P
- Process คือ กระบวนการทำงานอย่างเป็นขั้นตอนโดยอาศัยรูปแบบกระบวนการ
PDCA เป็นการดำเนินงานที่สามารถตรวจสอบการทำงานอย่างอย่างมี ประสิทธิภาพ
C
- Cooperation คือ
การสร้างความร่วมมือระหว่างโรงเรียนและชุมชน
S
- Success and Share คือ
ความสำเร็จที่เกิดจากความร่วมมือระหว่างโรงเรียนและชุมชน และมี การนำเสนอผลการเผยแพร่สู่สาธารณะ
โดยมีรายละเอียดกิจกรรมดังนี้
รู้จัก
ครูและนักเรียนแกนนำเยาวชนจิตอาสาพารักษ์ป่าน่าน ศึกษาแหล่งเรียนรู้หน่วยจัดการต้นน้ำ
น้ำปาด อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน
โดยมีกิจกรรมรับฟังการบรรยายในหัวข้อ คืนต้นไม้สู่ป่าใหญ่
โดยเจ้าหน้าที่หน่วยจัดการต้นน้ำ น้ำปาด และกิจกรรมสำรวจพรรณไม้ในป่าต้นน้ำ
และศึกษาแหล่งเรียนรู้ชุมชนบ้านปิน อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน รับฟังการบรรยายในหัวข้อ
ชุมชนอยู่ร่วมกับป่าอย่างยั้งยืน โดยนายคลอย ชัยชนะ และกิจกรรมสำรวจป่าชุมชนบ้านปิน
รู้รักษ์
กิจกรรม ๑ รักษ์
นักเรียนแกนนำเยาวชนจิตอาสาพารักษ์ป่าน่านประชาสัมพันธ์ให้กับนักเรียนทุกคนในโรงเรียนเข้าร่วมกิจกรรม
๑ คน ๑ ต้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มพื้นที่สีเขียวให้กับโรงเรียน โดยนักเรียนทุกคนร่วมกันปลูกต้นไม้คนละ ๑
ต้น และนักเรียนทุกคนจะได้รับสมุดบันทึกการเจริญเติบโตของต้นไม้ เพื่อบันทึกข้อมูลพื้นฐานของต้นไม้วันที่ปลูก การดูแล และการเจริญเติบโตของต้นไม้
กิจกรรม กลับใจ
Story
กลับใจ Story เป็นชื่อเรื่องหนังสั้นที่กลุ่มนักเรียนแกนนำเยาวชนจิตอาสาพารักษ์ป่าน่านเป็นผู้ดำเนินการจัดทำ
เพื่อนำเสนอแนวคิดด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
และถ่ายทอดให้เห็นถึงจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
โดยเป็นเรื่องราวของนักเรียนในห้องหนึ่ง
ที่แบ่งความคิดเห็นออกเป็นกลุ่มที่จะก่อตั้งกลุ่มอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและอีกกลุ่มหนึ่งที่ยังไม่เห็นความสำคัญของการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
โดยกลุ่มที่ไม่เห็นความสำคัญยังคงดำเนินตามวิถีชีวิตตามความเของตนเองว่าธรรมชาติไม่ได้มีผลต่อชีวิตพวกเขามากนัก แต่พอนักเรียนกลุ่มนี้ได้ลองไปดำเนินวิถีชีวิตแบบเดิม
ทำให้นักเรียนกลุ่มนั้นเปลี่ยนแนวคิด
และมาเข้าร่วมกับนักเรียนที่ก่อตั้งกลุ่มอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
หลังจากหนังสั้นเสร็จสมบูรณ์ได้มีการนำไปเผยแพร่สู่สาธารณะ นำเสนอให้นักเรียนครู และชุมชนได้รับชม
กิจกรรม จิตอนุรักษ์
นักเรียนแกนนำเยาวชนจิตอาสาพารักษ์ป่าน่านร่วมกันทำสื่อเพื่อใช้ในการรณรงค์การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
เช่น หนังสือเล่มเล็ก
ป้ายโปสเตอร์ประชาสัมพันธ์
แผ่นพับ
โดยให้ความรู้นักเรียนหน้าเสาธง
การติดโปสเตอร์ตามป้ายนิเทศของแต่ละอาคารเรียน การแจกแผ่นพับรณรงค์ตลาดการค่าชายแดนห้วยโก๋นทุกวันเสาร์
พิทักษ์ป่า
กิจกรรม ร้อยรักษ์สู่ชุมชน
ผู้บริหาร คณะครูและนักเรียนแกนนำเยาวชนจิตอาสาพารักษ์ป่าน่าน
ได้ลงพื้นที่ปลูกป่าในชุมชนที่ตำบลห้วยโก๋น ซึ่งมีทั้งหมด ๗ หมู่บ้าน คือ
หมู่บ้านปางหก หมู่บ้านปิน หมู่บ้านสบปืน หมู่บ้านห้วยดง หมู่บ้านใหม่ไชยธงรัตน์
หมู่บ้านห้วยทรายขาว และหมู่บ้านห้วยโก๋น
และได้ทำการบันทึกข้อตกลง (MOU) ว่าด้วยความร่วมมือด้านการจัดการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำหว่างโรงเรียนและชุมชน
ผลการดำเนินงาน
จากการดำเนินงานที่ผ่านมา
ทางโรงเรียนมัธยมพระราชทานเฉลิมพระเกียรติได้สนองพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ โดยการก่อตั้งกลุ่มเยาวชนจิตอาสาพารักษ์ป่าน่านขึ้น เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีจิตอาสาในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
และให้นักเรียนตระหนักถึงความสำคัญในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยนักเรียนได้เรียนรู้จากสภาพปัญหาป่าไม้ในเขตพื้นที่อำเภอเฉลิมพระเกียรติ
ผ่านกิจกรรมกล้าเล็กในป่าใหญ่ แล้วนำไปสู่การจัดกระบวนการเรียนรู้เพื่อหาแนวทางในการป้องกันและแก้ไขปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมในอำเภอเฉลิมพระเกียรติ
โดยเริ่มจากตัวนักเรียนก่อนจึงเกิดเป็นกิจกรรม ๑ รักษ์ จากนั้นนักเรียนสามารถถ่ายทอดความรู้ด้านอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
และขยายผลลงสู่ชุมชนผ่านกิจกรรมกลับใจ Story กิจกรรมจิตอนุรักษ์ ซึ่งทำให้เกิดความร่วมมือในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
ระหว่างโรงเรียนและชุมชน ในกิจกรรมร้อยรักษ์สู่ชุมชน
ประโยชน์ที่ได้รับ
๑. นักเรียนได้เรียนรู้วิธีการคืนต้นไม้สู่ป่าใหญ่
และเรียนรู้กับชุมชนในการอยู่ร่วมกับป่าอย่างยั่งยืน๒. นักเรียนมีต้นไม้เป็นตนเอง มีความรู้ความเข้าใจในการปลูกต้นไม้
การดูแล การรู้จักพรรณไม้ และแนวทางการรักษาต้นไม้ให้คงอยู่
๓. นักเรียนได้รณรงค์การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
ผ่านสื่อหนังสั้น การทำแผ่นพับรณรงค์ และการจัดทำหนังสือเล่มเล็ก ทำให้เกิดแรงกระตุ้นในการช่วยกันอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
เพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์การดำเนินกิจกรรม
๔. นักเรียนได้เผยแพร่แนวคิดและแนวทางการปฏิบัติกิจกรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
ลงผ่านสื่อออนไลน์ต่าง ๆ เช่น ในเวปไซต์โรงเรียน http://www.mpcs.ac.th/
๕. เกิดความร่วมมือกันระหว่างครู
นักเรียน และชุมชนในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อให้เกิดการอนุรักษ์ที่ยั่งยืนต่อไป
การเผยแพร่
๑. เผยแพร่ผลงาน
ในการประชุมการนำเสนอผลการดำเนินงานการจัดกิจกรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้
ตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ในวันที่ ๒๔ พฤศจิกายน
๒๕๖๐ ณ ศูนย์การเรียนรู้และบริการวิชาการ เครือข่ายแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ตำบลผาสิงห์อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน
๒. ตีพิมพ์ลงวารสาร
รักษ์ป่าน่าน ครั้งที่ ๓ ในการประชุมสัมมนา รักษ์ป่าน่าน ครั้งที่ ๓ วันที่ ๖
มีนาคม ๒๕๖๐
๓. ได้เข้าร่วมการจัดนิทรรศการรักษ์ป่าน่านครั้งที่
๓ และเฝ้าทูลละอองพระบาทสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี วันที่ ๖
มีนาคม ๒๕๖๐ ณ ศูนย์บริการวิชาการเครือข่ายแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อำเภอเมือง จังหวัดน่าน
ปัจจัยความสำเร็จ
๑. นักเรียนเกิดความตระหนัก
มีจิตอาสาด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติทั้งในโรงเรียนและชุมชนของตนเอง นักเรียนเกิดความรับผิดชอบต่อหน้าที่ที่ตนเองได้รับมอบหมาย
และสามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข
๒. คณะครูและบุคลากรในโรงเรียนมีส่วนร่วมในการดำเนินตามกิจกรรม
๓. ผู้บริหารให้คำปรึกษา
และการสนับสนุนการดำเนินงานตามกิจกรรม
๔. ชุมชนมีส่วนร่วมในการถ่ายความรู้ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
การอยู่ร่วมกับป่าไม้อย่างยั้งยืน
และอำนวยความสะดวกในการจัดกิจกรรม
๕. สภาพแวดล้อมและบริบทของชุมชนเอื้อต่อการจัดกิจกรรม
๖. มีหน่วยงานของรัฐ
องค์กรส่วนท้องถิ่น และชุมชนในตำบลห้วยโก๋น อำเภอเฉลิมพระเกียรติให้การสนับสนุน
เช่น
-หน่วยจัดการต้นน้ำ น้ำปาด อำเภอเฉลิมพระเกียรติ
จังหวัดน่าน สนับสนุนกล้าพันธุ์ไม้เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรม
-ชุมชนในหมู่บ้านปางหก หมู่บ้านปิน หมู่บ้านสบปืน
หมู่บ้านใหม่ไชยธงรัตน์ หมู่บ้านห้วยดง หมู่บ้านห้วยทรายขาว และหมู่บ้านห้วยโก๋น
อำนวยความสะดวกและมีส่วนร่วมในดำเนินกิจกรรมให้สำเร็จลุล่วง
ปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะ
๑.
นักเรียนยังไม่เกิดความหวงแหนทรัพยากรทางธรรมชาติของตนเอง
๒.
การปลุกจิตสำนึกในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติยังเป็นเรื่องที่ผู้คนไม่ค่อยให้ความสนใจ
๓.
ในชุมชนยังยึดติดการทำการเกษตรแบบดั้งเดิม
๔.
การปลูกป่าที่ยั่งยืนต้องเริ่มจากการ
ปลูกป่าในใจคน ซึ่งต้องมีการใช้เวลาพอสมควร
แนวทางการพัฒนาต่อเนื่อง
๑. เพิ่มจำนวนกลุ่มแกนนำเยาวชนจิตอาสาพารักษ์ป่าน่าน
๒. ขยายพื้นที่ในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
โดยการจัดทำบันทึกข้อตกลง (MOU) ว่าด้วยความร่วมมือด้านการจัดการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำหว่างโรงเรียนและชุมชน
และนำต้นไม้เข้าไปปลูกในตำบลขุนน่าน อำเภอเฉลิมพระเกียรติ
๓. เพิ่มพื้นที่การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติในโรงเรียนและชุมชนให้มากยิ่งขึ้น
เอกสารอ้างอิง
๑.
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง : รายงานสรุปผลการวิจัยเบื้องต้น
การสูญเสียและการฟื้นฟูป่าไม้ ใน จังหวัดน่าน
ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๙
๒.
โครงการสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี, การประชุมวิชาการ แนวปฏิบัติที่ดี
ในการพัฒนาเด็กและเยาวชนตามพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
กรุงเทพฯ : พี.เอ.ลีฟวิ่ง จำกัด, ๒๕๕๔
๓.
ไซมอน การ์ดเนอร์
และคณะ : ต้นไม้เมืองเหนือ : คู่มือศึกษาพรรณไม้ยืนต้นในป่าภาคเหนือประเทศไทย : กรุงเทพฯ:
โครงการจัดพิมพ์คบไฟ, ๒๕๔๓
๔.
สำนักอนุรักษ์และจัดการต้นน้ำ
: คู่มือการเพาะกล้าไม้ท้องถิ่นเพื่อใช้ปลูกเพื่อฟื้นฟูป่าต้นน้ำลำธาร : ส่วนศึกษาการพัฒนาการอนุรักษ์ต้นน้ำ
สำนักอนุรักษ์และจัดการต้นน้ำ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช, กทม. ๒๕๕๙
๕.
ประภัสสร ยอดสง่า : พรรณไม้ในโครงการ
มศว. ตรอน : บริษัทแอคทีฟ พริ้นท์ จำกัด ๒๕๕๓
๖.
กรมป่าไม้,
บมจ.ผลิตไฟฟ้าราชบุรีโฮลดิ้ง : พรรณไม้ป่าพื้นบ้านอาหารชุมชน เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าฯ
พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ๑๒
สิงหาคม ๒๕๕๕
๗.
สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ(องค์การมหาชน)
: พระบารมีปกเกล้า ผืนป่าปกแผ่นดิน, บริษัทโรงพิมพ์ตะวันออก จำกัด(มหาชน)
พิมพ์ครั้งที่ ๒ กทม. ๒๕๕๑
ภาพกิจกรรม
จัดนิทรรศการรักษ์ป่าน่านครั้งที่
๓ และเฝ้าทูลละอองพระบาทสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี
วันที่ ๖ มีนาคม ๒๕๖๐
ณ
ศูนย์บริการวิชาการเครือข่ายแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อำเภอเมือง จังหวัดน่าน
กิจกรรม กล้าเล็กในป่าใหญ่
ศึกษาแหล่งเรียนรู้ทางธรรมชาติ
หน่วยจัดการต้นน้ำ น้ำปาด และชุมชนบ้านปิน
กิจกรรม ๑ รักษ์
มีการดูแลรักษาต้นไม้ของตนเองและบันทึกการเจริญเติบโตของต้นไม้
กิจกรรม กลับใจ Story
เป็นการสะท้อนความคิดของนักเรียนในเชิงอนุรักษ์ออกมาในรูปแบบหนังสั้น
กิจกรรม จิตอนุรักษ์ การรณรงค์เพื่อประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
กิจกรรมร้อยรักษ์สู่ชุมชน มีการนำต้นไม้ปลูกในพื้นที่ป่าชุมชน
และบันทึกข้อตกลง (MOU)
ว่าด้วยความร่วมมือด้านการจัดการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำหว่างโรงเรียนและชุมชน